به گزارش قدس آنلاین، علمی‌ترین و مترقی‌ترین ابزار اقتصادی اسلام برای از بین بردن مشکلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی جامعه وقف است که دربردارنده برکاتی چون کاهش فاصله طبقاتی، توزیع عادلانه ثروت، ترویج روحیه ایثار و فداکاری و تلاش در جامعه و همچنین افزایش اشتغال و کاهش بیکاری است.

کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد با قدمتی ۶۰۰ ساله، امروز پس از تغییرات در گذر زمان در زمینی موقوفه ای به مساحت ۱۷ هزار متر مربع فعال است و با مکانیزه کردن بخش عظیمی از تولید زیر نظر افراد متخصص با کیفیت بالا در حال فعالیت است و از جمله موقوفاتی است که سهم قالب توجهی در شناساندن معماری اسلامی به جهان دارد.

با هنر هنرمندان مشغول به کار در این کارخانه معماری اسلامی با طرح های اسلیمی، مقرنس، مینیاتور، هفت رنگی و... به برکت وقف شهرت جهانی یافته و این هنر به اقصی نقاط دنیا صادر می شود.

جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقفمنصور عرب، رئیس کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد، در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: شرکت کاشی سنتی گوهرشاد در گذشته به صورت کارگاه‌هایی در پشت بام مسجد گوهرشاد فعالیت داشته است اما پس از انجام مراحل سفت کاری مسجد و اتمام آن، برای نماکاری در همان محل از موقوفات کارگاه ایجاد می‌شود اما به مرور زمان و منتقل شدن این کارگاه به بیرون از مسجد، در محدوده حرم و ادامه فعالیت خود، پس از مدتی این کارگاه‌ها برای زوار مشکلاتی را ایجاد ‌کرد که بر همین اساس مجددا مکان آن تغیر پیدا کرد و به عرصه خیابان آبکوه و در محل فعلی اداره کل اوقاف خراسان رضوی که به باغ گوهرشاد معروف است، انتقال یافت و به مرور زمان و در سال ۷۲ به محل کنونی، یعنی ۲۰ کیلومتری جاده قوچان و در نزدیکی روستای ناظریه انتقال یافت.

وی عنوان کرد: مجموعه کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد و شرکت‌های وابسته به موقوفات در واقع یکی از عوامل وقف است که به ایجاد اشتغال و تولید کمک می‌کند و افراد می‌توانند از محلی که خیران، وقف کرده‌اند، حضور یابند و واحدهای تولیدی ایجاد کنند.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
رئیس شرکت کاشی سنتی گوهرشاد ادامه داد: هنگامی که این عوامل ایجاد شود، قطعا اشتغال را نیز به همراه خواهد داشت و به دنبال آن نیز در صورت ایجاد اشتغال، به مسائل اجتماعی کمک خواهد شد و ارتقای شاخص‌های ارزشی آن جامعه افزایش پیدا می‌کند.

عرب خاطرنشان کرد: ما شرکت‌های دیگری را هم داریم که از میان آن‌ها می‌توان به شرکت کشاورزی و دامپروری سوران و همچنین شرکتی که به چاپ کتاب‌های قرآنی و مذهبی می‌پردازد، اشاره کرد که در واقع سرمایه گذاری‌هایی این امور از محل موقوفات ایجاد شده‌اند که در نتیجه منجر به اشتغال شده است.

وی اظهار کرد: ما با تلاش برای اینکه این هنر را حفظ کنیم، تاکنون همیشه به سمت نیمه صنعتی کردن این هنر گام برداشته‌ایم و در آینده نیز تصمیم داریم با سیاست گذاری‌هایی که انجام خواهد شد و با استفاده از امکانات جدید، در تولید این کاشی‌ها که بتواند اقتصادی تر باشد و البته این هنر به صورت کامل حفظ شود، تا حدودی به سمت مدرن تر شدن این هنر پیش رویم.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
رئیس کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد با اشاره به سهم وقف در راه اندازی این موقوفه اظهار کرد: در واقع سرمایه گذاری کامل در این مقوله از محل موقوفات صورت می‌گیرد چرا که این امر وابسته به اداره اوقاف است و حمایت‌هایی از سوی این اداره انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: زمین این موقوفه متعلق به یکی از واقفان نیک اندیش به نام عبدالله رضوی است که بنا شد در این زمین کارخانه‌ای احداث شود. سود حاصل از فعالیت این شرکت نیز به حساب موقوفات واریز می‌شود و از این طریق اداره اوقاف، خود به اجرای نیت واقف می‌پردازد و در جهت این امر صرف می‌کند.

رئیس کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد در بخش دیگری از این گفت‌وگو به اجرای نیت واقف اشاره کرد و گفت: همانطور که گفته شد زمین این موقوفه متعلق به عبدالله رضوی است که سه نیت دارد از جمله اطعام تمامی اهالی منطقه سوران در روز عاشورا، ایجاد درمانگاه در همان محل و درمان رایگان اهالی آن منطقه و همچنین ساختن یک مدرسه ویژه ایتام در آنجا که این سه نیت واقف در حال حاضر در حال انجام است.

عرب تاکید کرد: در واقع پتانسیل موقوفات برای اینکه احیا شود و به صورت بالقوه درآید، می‌تواند کمک زیادی به مسائل اجتماعی داشته باشد.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
وی با اشاره به جهانی شدن این شرکت در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به تولیداتی که داریم، سفارش‌های متعددی از شهرهای مختلف کشور و همچنین خارج از کشور داشته ایم. در این میان می‌توان یکی از مهم ترین این کشورها را مرکز اسلامی هامبورگ دانست که با کاشی‌های سنتی آن را تزیین کردیم و آیات قرآنی را با ترجمه آلمانی و محلی روی آن پیاده کردیم. اعتقاد ما این است که این کار به نوعی به انتقال فرهنگ ایرانی اسلامی نیز کمک شایانی می‌کند.

رئیس کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد اظهار کرد: همچنین از میان سایر کشورهایی که به این کارخانه سفارش می‌دهند، می‌توان به کشورهای مانند برزیل، پرتغال، کشورهای آسیای میانه و... اشاره کرد که مخاطبان این کشورها با نخستین نگاه به این آثار، متوجه این موضوع می‌شدند که این کار و هنر ایرانیان است.

عرب خاطرنشان کرد: در واقع این ارتباط از طریق رایزنی فرهنگی کشور، مراجعه خیرین و همچنین معرفی توسط سفارتخانه های ایران در دیگر کشورها صورت گرفته است.

در ادامه میثم امام دوست، مدیر کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد، در خصوص تعداد افراد مشغول به کار در این کارخانه بیان کرد: به صورت مستقیم و غیر مستقیم ۲۰ نفر در بخش های کاشی پزی، هفت رنگی و مقرنس که هر یک چندین فعالیت را شامل می شود، در این کارخانه مشغول به کار هستند و روزانه ۲۰۰۰ کاشی خشت و نره تولید می شود.

وی ادامه داد: در مجموعه هفت رنگی، مقرنس و معرق و در کل در زمینه های هنری کارها به صورت سفارشی پذیرفته و انجام می شود اما در مجموع ماهیانه ۱۰۰ متر مربع سفارشات ویژه پذیرفته و انجام می شود.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
امام دوست افزود: سفارشات از کشورهای مختلف است که از نمونه های آن می توان به کاشی کاری کتیبه های داخلی مسجد امام علی(ع) در هامبورگ آلمان، کاشی کاری معرق محراب مسجد الصحاف کویت، کاشی کاری معرق سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در لاهور پاکستان، کاشی کاری معرق سفارت ایران در لیسبون پرتغال و کاشیکاری هفت رنگی اتاق ایران شناسی دانشگاه پنجاب پاکستان اشاره کرد.

وی اظهار کرد: از کشورهایی چون آلبانی، ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان، عربستان، روسیه نیز برای مساجد و اماکن مذهبی سفارش داریم؛ ضمن اینکه در حال حاضر آماده سازی کاشی نره برای گنبد امامین عسکریین(ع) در دست اقدام است.

مدیر کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد اظهار کرد: در سال های اخیر به دلایل اقتصادی از تعداد پرسنل کارخانه کم شده و از ۴۵ نفر به ۱۰ نفر رسیده اما کیفیت تولید در همان سطح و حتی بالاتر رفته است.

امام دوست در خصوص مراحل دریافت سفارشات و ارائه کار تصریح کرد: برای پذیرش سفارشات کارشناسان ما پس از حضور در مکان نظرات کارشناسی خود را به سفارش دهندگان بیان کرده طرح ریزی انجام می شود اما اگر مشتری خود صاحب نظر باشد، از طرح های آنان نیز استفاده خواهد شد که پس از آماده سازی نیز کار نصب انجام می شود.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
مدیر کارخانه کاشی سنتی گوهرشاد در خصوص برخی از سفارشات خاص این مجموعه گفت: کاشی کاری اطلس نقشه جهان با پرچم ۷۵ کشور برای سردر وزارت امور خارجه شمال شرق کشور از جمله مواردی است که می توان به آن اشاره کرد.

در ادامه برای بازدید از خط تولید کارخانه با مدیر کارخانه همراه شدیم. خط تولید شامل سه کارگاه کاشی پزی، هفت رنگی و معرق است.

خاکی که با هنر کیمیا می شود
مرحله اولیه در بخش کاشی پزی ترکیب سه خاک و تبدیل آن به خشت خام است که پس از آماده شدن کاشی خام مرحله شیار زنی، لعاب کاری و سپس مرحله کوره انجام می شود. نکته قابل توجه در بخش لعاب کاری این است که قبل ورود به این بخش تصور می کردیم، این مرحله با دستگاه انجام می شود اما پس از ورود، مشاهده کردیم این بخش توسط نیروی انسانی با دقت و حوصله خاصی انجام و کاشی ها به صورت تک تک لعاب کاری و سپس به بخش کوره انتقال داده می شود. مرحله کوره در ۹ کوره سنتی و یک کوره شاتل صورت می گیرد.

البته بیشتر مواد اولیه برای مراحل تولید کاشی سنتی، ایرانی است تا ضمن صادر شدن هنر معماری اسلامی به بخش ایرانی بودن آن نیز توجه شود.
جهانی شدن معماری اسلامی در سایه وقف
اما بخش کوره نیز مراحل و زمانبندی خود را دارد که پس از چینش کاشی‌ها در دمای ۱۱۰۰ درجه، هنر سنتی، اصیل و دیرینه در زمینه رنگ های آبی، مشکی و آجری آماده خودنمایی می شود و پس از طی چند مرحله این خاک به هنری که امروز شهرت جهانی یافته، تبدیل و برای عرضه به بازار داخلی و خارجی آماده می شود. البته مراحل کار دشوارتر از تبیین و به قلم در آوردن آن است.
منبع: ایکنا
پایان پیام/